Ο πυελικός υπέρηχος είναι μία μη επεμβατική (το δέρμα δεν διαπερνάται) διαδικασία που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των οργάνων και των δομών μέσα στη γυναικεία λεκάνη. Ένας πυελικός υπέρηχος επιτρέπει την γρήγορη απεικόνιση των γυναικείων οργάνων και των δομών της λεκάνης και συμπεριλαμβάνει τη μήτρα, τον τράχηλο, το κόλπο, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες. Ένας υπέρηχος Doppler μπορεί επίσης να δείξει την ροή του αίματος σε συγκεκριμένα πυελικά όργανα.

Ο υπέρηχος χρησιμοποιεί έναν μετατροπέα που στέλνει υπερηχητικό κύμα σε μία πολύ υψηλή συχνότητα. Όταν ο μετατροπέας τοποθετείται σε συγκεκριμένες θέσεις και γωνίες, τα υπερηχητικά κύματα διαπερνούν το δέρμα και άλλους ιστούς του σώματος και φτάνουν στα όργανα. Τα κύματα αναπηδούν πάνω στα όργανα σαν ηχώ και επιστρέφουν στον μετατροπέα. Ο μετατροπέας συλλαμβάνει τα ανακλώμενα κύματα, τα οποία μετατρέπει σε μία ηλεκτρονική εικόνα των οργάνων.

Τα διαφορετικά είδη ιστών επηρεάζουν την ταχύτητα με την οποία ταξιδεύουν τα ηχητικά κύματα. Ο ήχος ταξιδεύει γρηγορότερα διαμέσου του ιστού των οστών και πιο αργά διαμέσου του αέρα. Η ταχύτητα με την οποία τα ηχητικά κύματα επιστρέφουν στον μετατροπέα, όπως και η ποσότητα των ηχητικών κυμάτων που επιστρέφουν, μεταφράζεται από τον μετατροπέα σε διαφορετικού είδους ιστό.

Ένα καθαρό ζελέ που βοηθά στην αγωγιμότητα τοποθετείται μεταξύ του μετατροπέα και του δέρματος για να επιτρέψει την μαλακή κίνηση του μετατροπέα πάνω από το δέρμα και να μηδενίσει τον αέρα ανάμεσα στο δέρμα και τον μετατροπέα για την καλύτερη μεταβίβαση του ήχου.

Η ροή του αίματος μπορεί επίσης να αξιολογηθεί χρησιμοποιώντας ένα επιπλέον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας υπέρηχου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Ένας μετατροπέας υπέρηχου είναι ικανός να αξιολογήσει την ροή του αίματος όταν διαθέτει έναν ηχοβολέα Doppler. Ο ηχοβολέας Doppler μέσα στον μετατροπέα αξιολογεί την ταχύτητα και την κατεύθυνση της ροής του αίματος μέσα στα αιμοφόρα αγγεία μετατρέποντας τα ηχητικά κύματα σε χρωματικές εικόνες. Ο βαθμός της έντασης των εκλαμβανόμενων ηχητικών κυμάτων υποδηλώνει τον βαθμό της ροής του αίματος μέσα στα αιμοφόρα αγγεία. Η απουσία ή η αδυναμία αυτών των ήχων μπορεί να υποδηλώνουν μία παρεμπόδιση στη ροή του αίματος.

Ο πυελικός υπέρηχος μπορεί να εκτελεστεί χρησιμοποιώντας μία από ή και τις δύο μεθόδους:

Διακοιλιακός (διαμέσου της κοιλιάς). Ο μετατροπέας τοποθετείται στην κοιλιά με την βοήθεια αγώγιμου ζελέ.

Διακολπικός (διαμέσου του κόλπου). Ένας μακρύς, λεπτός μετατροπέας, καλυπτόμενος από αγώγιμο ζελέ και μία latex θήκη, εισάγεται μέσα στον κόλπο.

Ο τρόπος διαδικασίας του υπέρηχου που πραγματοποιείται εξαρτάται από τον λόγο διεξαγωγής του. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο η μία μέθοδος ή και οι δύο προκειμένου να συλλεχτούν οι αναγκαίες πληροφορίες για την διάγνωση ή τη θεραπεία.

Κάποιες άλλες συναφείς διαδικασίες μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση των προβλημάτων της λεκάνης όπως υστεροσκόπηση, κολποσκόπηση και λαπαροσκόπηση.

Ενδομήτριο. Η εσωτερική επιφάνεια της μήτρας

Μήτρα. Η μήτρα είναι ένα κοίλο, σε σχήμα αχλαδιού, όργανο που βρίσκεται στην κάτω κοιλιακή χώρα, μεταξύ της ουροδόχου κύστης και του πρωκτού. Αποπίπτει την εσωτερική της επιφάνεια κάθε μήνα κατά την διάρκεια της εμμήνου-ρύσσεως, εκτός και αν ένα γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτευθεί και επακολουθήσει εγκυμοσύνη.

Ωοθήκες. Τα δύο γυναικεία όργανα αναπαραγωγής βρίσκονται στην λεκάνη μέσα στην οποία τα ωάρια αναπτύσσονται και αποθηκεύονται και όπου παράγονται οι γυναικείες ορμόνες οιστρογόνα και προγεστερόνη.

Τράχηλος της μήτρας. Το κατώτερο, στενό μέρος της μήτρας βρίσκεται μεταξύ της κύστης και του πρωκτού, σχηματίζοντας ένα κανάλι που ανοίγει μέσα στον κόλπο, που οδηγεί στο εξωτερικό του σώματος.

Κόλπος. Ο διάδρομος διαμέσου του οποίου υγρό περνά έξω από το σώμα κατά τη διάρκεια των περιόδων. Ο κόλπος συνδέει τον τράχηλο της μήτρα και το αιδοίο.

Αιδοίο. Το εξωτερικό κομμάτι των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Ο πυελικός υπέρηχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την μέτρηση και αξιολόγηση των γυναικείων πυελικών οργάνων. Η αξιολόγηση υπέρηχου της πυέλου συμπεριλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται μόνο, στα ακόλουθα:

• Μέγεθος, σχήμα και θέση της μήτρας και των ωοθηκών
• Πάχος, ηχογένεια (σκοτεινότητα ή φωτεινότητα της εικόνας που σχετίζεται με την πυκνότητα του ιστού), και παρουσία υγρών ή μαζών στο ενδομήτριο, στο μυομήτριο, στις σάλπιγγες ή μέσα ή κοντά στην κύστη
• Μήκος και πυκνότητα του τραχήλου
• Αλλαγές στο σχήμα της ουροδόχου κύστης
• Ροή αίματος διαμέσου των πυελικών οργάνων

Ο πυελικός υπέρηχος μπορεί να παρέχει πολλές πληροφορίες για το μέγεθος, την θέση και την δομή των πυελικών μαζών, αλλά δεν μπορεί να δώσει μία σαφή διάγνωση για τον καρκίνο ή ειδικές ασθένειες. Ένας πυελικός υπέρηχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την διάγνωση και να βοηθήσει στην θεραπεία των παρακάτω συνθηκών:

• Ανωμαλίες στην ανατομική δομή της μήτρας, συμπεριλαμβανομένων ενδομήτριων ανωμαλιών.
• Ινομυώματα (καλοήθεις όγκοι), μάζες, κύστες και άλλου είδους όγκων μέσα στην λεκάνη.
• Παρουσία και θέση ενός σπειράματος.
• Πυελικό φλεγμονώδες νόσημα και άλλου είδους φλεγμονών ή μολύνσεων.
• Μετά-εμμηνοπαυσιακές αιμορραγίες.
• Παρακολούθηση του μεγέθους των ωοθηκών για αξιολόγηση υπογονιμότητας.
• Αναρρόφηση υγρού κύστεων και ωαρίων από τις ωοθήκες για in vitro γονιμοποίηση.
• Έκτοπες κυήσεις (κύηση που λαμβάνει χώρα εκτός της μήτρας, συνήθως μέσα στις σάλπιγγες).
• Παρακολούθηση της ανάπτυξης του εμβρύου κατά την διάρκεια της κύησης.
• Αξιολόγηση διάφορων εμβρυικών συνθηκών.

Ο υπέρηχος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει σε άλλες διαδικασίες όπως ενδομήτρια βιοψία. Ο διακολπικός υπέρηχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί με την υδρο-σονογραφία, μία διαδικασία κατά την οποία η μήτρα γεμίζεται με υγρό προκειμένου να φουσκώσει για καλύτερη απεικόνιση.

Μπορεί επίσης να υπάρχουν κι άλλοι λόγοι ώστε να σας συστήσει ο γιατρός σας έναν πυελικό υπέρηχο.

Δεν χρησιμοποιείται ακτινοβολία και γενικά δεν υπάρχει πιθανότητα δυσφορίας από την χρήση του μετατροπέα στο δέρμα κατά την διάρκεια μίας εξέτασης διακοιλιακού υπέρηχου. Μπορεί να βιώσετε μικρή δυσφορία με την εισαγωγή του διακολπικού μετατροπέα μέσα στον κόλπο.

Ο διακολπικός υπέρηχος απαιτεί την εφαρμογή μίας λάτεξ θήκης στον μετατροπέα, η οποία μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε κάποιους ασθενείς.

Κατά την διάρκεια ενός διακοιλιακού υπέρηχου μπορεί να βιώσετε δυσφορία από το γέμισμα της ουροδόχου κύστης ή από την θέση σας στο κρεβάτι της εξέτασης.

Μπορεί να υπάρχουν κίνδυνοι σχετιζόμενοι με την ιδιαίτερη κατάσταση της υγείας σας. Πρέπει να συζητήσετε τις όποιες ανησυχίες σας με τον γιατρό σας πριν την διαδικασία.

Συγκεκριμένοι παράγοντες ή συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Αυτοί είναι, χωρίς να αποκλείουν κι άλλους, οι ακόλουθοι:

• Σοβαρού βαθμού παχυσαρκία
• Βάριο εντός των εντέρων από μία πρόσφατη διαδικασία βαρίου.
• Εντερικά αέρια
• Ανεπαρκές γέμισμα της ουροδόχου κύστης (κατά την διαδικασία διακοιλιακού υπέρηχου). Η γεμάτη ουροδόχος κύστη βοηθά στην προς τα επάνω κίνηση της μήτρας και την απομάκρυνση του εντέρου για καλύτερη απεικόνιση.

• Ο γιατρός θα σας εξηγήσει την διαδικασία και θα σας δώσει την ευκαιρία να διατυπώσετε τις απορίες σας σχετικά με αυτή.
• Ενημερώστε τον γιατρό σας στην περίπτωση που είστε ευαίσθητη ή αλλεργική στο latex.
• Γενικά δεν χρειάζεται νηστεία ή νάρκωση για την διεξαγωγή ενός πυελικού υπέρηχου, εκτός κι εάν ο υπέρηχος αποτελεί μέρος μίας άλλης διαδικασίας κατά την οποία απαιτείται αναισθησία.
• Μολονότι το ζελέ που χρησιμοποιείται στην διαδικασία δεν λεκιάζει τα ρούχα, μπορεί να θέλετε να φορέσετε κάποια παλαιότερα, καθώς το ζελέ ίσως να μην απομακρυνθεί εντελώς από το δέρμα σας μετά το τέλος της διαδικασίας.
• Για την διεξαγωγή ενός διακοιλιακού υπέρηχου, θα σας ζητηθεί να καταναλώσετε αρκετά ποτήρια νερό ή άλλου υγρού μία ή δύο ώρες πριν την διαδικασία. Μην αδειάσετε την ουροδόχο κύστη σας μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
• Για την διεξαγωγή ενός διακολπικού υπέρηχου, θα σας ζητηθεί να αδειάσετε την ουροδόχο κύστη σας ακριβώς πριν την διαδικασία.
• Βάση της ιατρικής σας κατάστασης, ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει κάποια ειδική προετοιμασία.

Ένας πυελικός υπέρηχος μπορεί να διεξαχθεί στο ιατρείο μας.

Σε γενικές γραμμές σ’ έναν πυελικό υπέρηχο ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:
 
Για διακοιλιακό υπέρηχο:

1. Θα σας ζητηθεί να βγάλετε όλα τα ρούχα, κοσμήματα ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να παρέμβουν στην σάρωση.
2. Αν σας ζητηθεί να βγάλετε τα ρούχα σας, θα σας δοθεί ένα κάλυμμα.
3. Θα ξαπλώσετε με την πλάτη σας πάνω στο κρεβάτι εξέτασης.
4. Μία ουσία σε μορφή ζελέ θα εφαρμοστεί στην περιοχή της κοιλιάς σας.
5. Ο μετατροπέας θα πιεστεί επάνω στο δέρμα σας και θα μετακινηθεί γύρω από την περιοχή της εξέτασης.
6. Αν αξιολογείται η ροή του αίματος, μπορεί ν’ ακούσετε έναν ήχο κατά την διάρκεια της χρήσης του μετατροπέα Doppler.
7. Εικόνες των δομών των οργάνων θα εμφανιστούν στην οθόνη του υπολογιστή. Εικόνες θα εγγραφούν σε διάφορα πολυμέσα για την δημιουργία ιατρικών αρχείων υγείας.
8. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα αφαιρεθεί το ζελέ.
9. Θα μπορέσετε να αδειάσετε την ουροδόχο κύστη σας μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

 
Για διακολπικό υπέρηχο:
 

 

1. Θα σας ζητηθεί να βγάλετε όλα τα ρούχα, κοσμήματα ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να παρέμβουν στην σάρωση.
2. Αν σας ζητηθεί να βγάλετε τα ρούχα σας, θα σας δοθεί ένα κάλυμμα.
3. Θα ξαπλώσετε πάνω στο κρεβάτι εξέτασης, με τα πόδια σας υποστηριζόμενα όπως κατά τη διάρκεια μίας πυελικής εξέτασης.
4. Σ’ ένας μακρύ, λεπτό διακολπικό μετατροπέα θα εφαρμοστεί μία θήκη από latex καθώς και λιπαντική ουσία. Η κορυφή του μετατροπέα θα εισαχθεί μέσα στον κόλπο σας. Αυτό μπορεί να σας προκαλέσει μία μικρή δυσφορία.
5. Ο μετατροπέας θα γυριστεί απαλά και σε γωνία για να εστιάσει στις προς μελέτη περιοχές. Μπορεί να αισθανθείτε μία μικρή πίεση καθώς αυτός μετακινείται.
6. Αν αξιολογείται η ροή του αίματος, μπορεί ν’ ακούσετε έναν ήχο κατά την διάρκεια της χρήσης του μετατροπέα Doppler.
7. Εικόνες των δομών των οργάνων θα εμφανιστούν στην οθόνη του υπολογιστή. Εικόνες θα εγγραφούν σε διάφορα πολυμέσα για την δημιουργία ιατρικών αρχείων υγείας.
8. Ο μετατροπέας θα απομακρυνθεί μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία.

Δεν απαιτείται κανενός είδους φροντίδα ή περίθαλψη μετά τον πυελικό υπέρηχο. Μπορείτε να συνεχίσετε την διατροφή σας και δραστηριότητές σας κανονικά εκτός κι αν ο γιατρός σας σάς συστήσει κάτι διαφορετικό.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει πρόσθετες ή εναλλακτικές οδηγίες μετά την διαδικασία ανάλογες με την ιδιαίτερη κατάστασή σας.

Το περιεχόμενο αυτής της σελίδας παρέχετε για σκοπούς πληροφόρησης και μόνον και δεν σχεδιάστηκε με στόχο την διάγνωση ή την θεραπεία προβλημάτων υγείας ή ασθενειών και δεν μπορεί να αντικαταστήσει οποιαδήποτε επαγγελματική ιατρική συμβουλή που μπορείτε να λάβετε από τον γιατρό σας. Παρακαλούμε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για οποιεσδήποτε απορίες έχετε σχετικά με την κατάστασή σας.